Voorzitter dank,
Op de dag dat we de kadernota 2025 behandelen, neemt PvdA-GroenLinks u eerst
mee terug naar de 19e eeuw.
Zo’n 180 jaar geleden bracht een Deense burger een boek uit dat we tegenwoordig
in het Nederlands vertalen als “Of/of”.
Daarin geeft filosoof Søren Kierkegaard een interessante overdenking mee die
relevant is voor de discussie van vandaag.
“Trouw, en je zult er spijt van krijgen; trouw niet, je zult er ook spijt van krijgen; trouw
of trouw niet, je zult er hoe dan ook spijt van krijgen.”
Dit beroemde citaat over trouwen en spijt illustreert de paradox van keuzes maken:
ongeacht de beslissing die men neemt, zal er altijd een mate van spijt zijn over de
gemiste alternatieven.
Nee voorzitter, we hoeven niet als raad met de wethouder financiën te trouwen maar
misschien gaan we wel scheiden van enkele beleidsambities van de gemeente.
Deze anekdote raakt aan het gevoel dat velen in deze zaal ongetwijfeld gevoeld
moeten hebben toen we met de bezuinigingsdenkrichtingen bezig waren.
Twijfel…ongemak…en onzekerheid domineren…welke keuzes gaan we vandaag en
het komende jaar maken?
Volgens Kierkegaard kunnen we er zinvol uitkomen als we maar bewuste en
diepgevoelde keuzes maken. Dat betekent dat we niet alleen technocratisch
bedenken wat praktisch is om te doen, maar ook het gesprek voeren over wat juist
voelt om te doen.
Politiek gaat om waarden. Wat vinden we belangrijk? …Wat is ons dierbaar?
Om dit waarden-gedreven gesprek te voeren, stellen wij voor om het geraamde
tekort van 1,7 miljoen euro in 2025… te dichten door de reserves aan te wenden die
speciaal zijn gevormd om begrotingstekorten op te vangen.
Zie ons amendement nr.042 Sluitende jaarschijf 2025.
Hiermee scheppen we tijd om met behulp van de denkrichtingen tot structurele
bezuinigingen te komen. Dit proces is gebaat bij goede voorwaarden en een duidelijk
besluitvormingstraject.
Daarom pleiten we voor vier procesvoorwaarden. De belangrijkste is dat we tot een
prioriteringsvolgorde komen. Waar bezuinigen we eerst op en waar als laatst? Zie
onze motie nr. 046 Voorwaarden vervolgproces denkrichtingen.
Voorzitter, als wij moeten prioriteren, dan laten wij als PvdA-GroenLinks ons leiden
door de waarden die ons dierbaar zijn. We lopen er acht langs.
De eerste twee waarden zijn het welzijn…en de sociale samenhang van onze
inwoners. Dit gaat over gevoelens van tevredenheid en verbondenheid. Om dit te
bevorderen zijn maatschappelijke voorzieningen cruciaal.
PvdA-GroenLinks bezuinigt daarom niet op bibliotheken, dorpshuizen, scholen,
verenigingen, zwembaden, speeltuinen en het openbaar vervoer.
Goed om te zien dat in de denkrichtingen deze zaken niet ter discussie zijn gesteld.
En goed om te zien dat de noodzakelijke investeringen in onderwijshuisvesting en
onderwijsachterstanden een plek hebben gekregen in de kadernota.
Voorzitter, dan als derde, duurzaamheid.
Alles wat we nu bouwen, ontwikkelen of aanleggen staat er minstens voor twee
generaties. Wij hebben nu de plicht om onze nakomelingen te behoeden voor de
problemen die vorige generaties hebben veroorzaakt.
De klimaatcrisis wordt met de dag urgenter, wij moeten nu ingrijpen voordat de
gevolgen onomkeerbaar zijn en er geen weg meer terug is.
Deze urgentie… lijkt te ontbreken hier in deze zaal want we zien een voorstel om te
bezuinigen op duurzaamheidsmaatregelen:
Bijna 2,5 ton op energie- en klimaat- en milieubeleid
Het belang van duurzaamheid wordt onevenredig zwaar getroffen als deze
bezuinigingen tegelijk en snel plaatsvinden.
Daarom stellen wij voor om hier terughoudend mee te zijn. Zie onze motie nr. 045
Verwaarloos het duurzaamheidsbelang niet.
De oproep voor een omgevingsprogramma zon op dak krijgt gehoor. College, moeten
we dan geen extra middelen reserveren voor de komende jaren?
En college, hoe zit het met het elektrificeren van ons wagenpark? In 2018 hadden we
afgesproken dat volgend jaar het gemeentelijk wagenpark volledig elektrisch zou zijn.
We zijn pas halverwege de doelstelling.
Voorzitter, de vierde waarde waar wij voor staan is ‘vooruitgang voor iedereen’. Wij
streven naar een betere levenskwaliteit voor onze inwoners.
Wat wij het vaakst horen als belemmering hiervoor is dat jongeren en senioren
ongelofelijk lastig van woonsituatie kunnen veranderen als de nood aan de man is.
Er worden veel te weinig betaalbare en passende woningen gebouwd.
College, hoe gaan jullie de volkshuisvesting versnellen? Wanneer wordt de passieve,
– op projectontwikkelaars wachtende – houding nou eens ingeruild voor een
proactieve aanpak?
En college, waarom blijven plannen voor flexwoningen uit?
Voorzitter, de vijfde waarde is natuurbescherming. Bomen, struiken en planten zijn
doorslaggevend voor de leefbaarheid en biodiversiteit. Ze bieden schaduw, vangen
regen op en bieden onderdak aan vogels, insecten en andere dieren.
In de denkrichtingen wordt hier 125 duizend euro op bezuinigd. Dat betekent een
versobering van het groen in de wijk. Dit moeten we niet doen met de toenemende
hitte en regenval.
Wethouder Pannekoek was tevreden met de realisatie van 11 geveltuinen in het
najaar. Wat heeft dit voorjaar ons aan geveltuinen gebracht?
Wethouder Barth, wanneer wordt het beloofde tiny forest aangelegd? Een jaar
geleden werd het voorstel overgenomen, de toezegging was Q1 2024. Daar zijn we
allang voorbij.
Voorzitter, een zesde waarde is bestaanszekerheid. Dit is voor een aanzienlijk deel
van onze inwoners niet vanzelfsprekend.
Het college is bezig met een ‘opgave’ bestaanszekerheid. Hier wordt echter geen
extra geld voor vrijgemaakt. Kan de wethouder dan uitleggen wat er concreet gaat
veranderen in de gemeentelijke aanpak?
Een onmisbare factor in het bevorderen van bestaanszekerheid is het minimabeleid.
Het baart ons enorme zorgen dat er nu al overwogen wordt om hierop te gaan
bezuinigen.
Als dit doorgaat, dan betekent dit dat minder kinderen kunnen sporten bij een
vereniging, minder tieners een laptop voor school hebben, en minder ouders de bus
naar hun werk kunnen betalen. Dit moeten we… niet… doen!
In de stukken is te lezen dat het college en de ambtelijke organisatie benadrukken
dat er mogelijk een ton per jaar extra nodig is.
Hoe verstandig is het dan om te bezuinigen op de inkomensregelingen? Graag een
reactie van het college.
Wij vinden het onverstandig en daarom doen we een vierde voorstel om deze
bezuiniging voorlopig te schrappen uit de denkrichtingen. Zie onze motie nr. 043
Bezuinig niet op minimabeleid.
Voorzitter, democratie is onze zevende waarde, want wij zijn een partij van groene en
sociaaldemocraten.
De werkdruk voor gemeenteraden is mede door de decentralisatie flink toegenomen.
De griffie staat de raad altijd bij in onze taak als lokale volksvertegenwoordiging.
Het wringt dat in de denkrichtingen een bezuiniging op de griffie aan de orde is,
terwijl de rest van de ambtelijke organisatie en het college ontzien worden.
Daarom stellen wij voor om niet op de griffie te bezuinigen…zonder…dat er ook
bezuinigd wordt op andere onderdelen van de gemeente:
‘Aansturing organisatie’, ‘invulling kabinetszaken’, ‘omvang college’, ‘andere
ondersteunende diensten’ en ‘het aantal commissieleden’. Zie onze motie nr. 044
Terughoudend zijn met griffiebezuiniging.
Voorzitter, onze achtste waarde is solidariteit.
Als er pijnlijke keuzes komen, dan vertrouwen wij op de sterkste schouders om de
zwaarste lasten te dragen.
In plaats van te snijden in maatschappelijke voorzieningen, armoede- en
klimaatbeleid kijken we liever naar een grotere bijdrage van toeristen en bedrijven.
In de denkrichtingen is er een meerderheid om de OZB-belasting te verhogen. Kan
het college ingaan op de mogelijkheden om de OZB-belasting voor woning- en nietwoningeigenaren in verschillende tempo’s te verhogen?
En hoe zit het met de precariobelasting? Deze optie kwam niet aan de orde bij de
denkrichtingen.
Afrondend voorzitter,
Er staan ons moeilijke keuzes te wachten. Ons verhaal begon met Kierkegaard en
dat ongeacht welke bezuinigingskeuzes we maken, er altijd een mate van spijt zal
zijn.
PvdA-GroenLinks is ervan overtuigd dat die spijt beperkt blijft als we zo min mogelijk
tornen aan de acht waarden die we hebben behandeld.
Concreet doen we zes voorstellen om dit te regelen. U hoorde ons vijf voorstellen doen.
Het zesde voorstel komt in de tweede termijn.
Tot zover voorzitter.
